…Türk Edebiyatının  Dönemleri …
(Divan Edebiyatı)

Divan Edebiyatının  Genel   Özellikleri

Divan edebiyatı Türklerin İslâm dinini benimsemesinden sonra  ortaya  çıkan  yazılı  edebiyattır. Arap ve Fars edebiyatının  etkisi altında  gelişmiştir. Bu  etki , Arapca ve Farsça sözcüklerin  Türkçe ’ye girmesinin yanı  sıra , bu dillerin anlatım biçimlerinin benimsenmesiyle de kendini gösterir. Bu edebiyata Divan edebiyatı denmesinin nedeni, şâirlerin şiirlerini divan  denen   el   yazması kitaplarda   toplamış  olmalarıdır.

İslâm dininin benimsenmesinden sonra, Kur’an’ın Arapca olmasından dolayı pek çok toplumun  kültür  dili  değişime  uğradı. İranlılar 9. yüzyılda edebiyat  ürünlerini ,  Yeni  Farsça diye adlandırılan bir dille vermeye başladılar. İran edebiyatının bu  ürünlerinden  Türkedebiyatı büyük ölçüde  etkilenmiştir .

Öte yandan Anadolu’da  kurulan  Türk devletleri, resmi  yazışma  dili olarak Arapca veFarsça’yı  kullandılar . Bu  durum  edebiyat dilinin değişmesine de  yol  açtı.  Özellikle saray  çevresindeki  şairler ve yazarlar, yapıtlarını Arapca ve Farsça  yazmaya  başladılar. Osmanlı Devleti  döneminde  Arapca ve Farsça‘nın yoğun  etkisinde  kalmış olan Osmanlıca dili divan edebiyatında  kullanılan  ana dildir.

1. Nazım  birimi   genellikle  beyittir ve cümle beyitte tamamlanır. Beyit, cümleye egemendir .
2. Nazım ölçüsü “aruz“dur.
3. Dili Arapca, Farsça,  Türkçe  karışımı olan Osmanlıca”dır.
4. Şiirlerde tam ve zengin uyak  kullanılmıştır .
5. Şiirlerin  konuyu  içeren  başlıkları  olmadığı için nazım biçimlerine göre adlandırılmışlardır.
6. Klişe bir edebiyattır. Duygu ve düşünceler değişmez sözlerle (Mazmun)  anlatılır .
7.  Anlatılan  şey değil,  anlatış  biçimi  ön plandadır .
8. Soyut bir edebiyattır. İnsan ve  doğa  gerçekte olduğundan  farklı  ele alınmıştır.
9. Aydın zümrenin edebiyatıdır. Medrese  kültürü  hakimdir.  Genellikle  saraya ve  çevresine  seslenir.
10.  Sanatlara  bolca  yer  verilmiş,  sanat  yapmak amaç  durumuna  gelmiştir.
1 1.  Ulusal bir edebiyat olmayıp dinin  etkisiyle   şekillenmiştir . Arap ve İran edebiyatının  etkisi  çok fazladır.
12. Şiirde  daha çok   aşk ,  sevgili , içki, din ve kadercilik gibi  konular   işlenmiştir .
13. Nazım  ön planda  tutulmuş, nesre pek az  yer  verilmiştir.
14. Nesir  alanında  tezkireler (edebiyat  tarihi  görevini gören biyografik eser), münşeatlar (mektuplar),  tarihler , dini metinler ve nasihatnamelere de rastlanmaktadır. Bunlarda da  sanat  yapma amacı  ön plandadır .
15. 13.yüzyılda gelişmeye başlamış 16. ve 17. yüzyıllarda en olgun  dönemini   yaşamış , 19.yüzyılın sonlarına kadar sürmüştür.

|» “Divan Edebiyatı” Sayfasına Dön! « |